Nieuwe technologie leidt vaak onnodig tot angst. Maar bij sommige uitvindingen zijn we ons juist te weinig bewust van de gevaren, stelt psycholoog Nicole Huijts.
Chatbots die doktersadvies geven, drones die pakketjes bezorgen, robots die ouderen verzorgen: nieuwe technologieën brengen allerlei nuttige toepassingen met zich mee. Maar tegelijkertijd zorgen ze voor angst, variërend van reële zorgen (‘Ben ik straks mijn baan kwijt?’) tot buitensporige doemdenkerij (‘Nemen robots de wereld over?’).
Waar komt die ‘technofobie’ vandaan? Psycholoog Nicole Huijts onderzoekt aan de Universiteit Twente hoe mensen met technologie omgaan. “Als iets onbekend is, hebben we meer oog voor de risico’s die eraan vastzitten. Ook vinden we nieuwe dingen vaak eng, we vertrouwen ze niet”, zegt ze.
Technofobie is dus eigenlijk angst voor het nieuwe en het onbekende. De angst verdwijnt meestal dan ook vanzelf naarmate een technologie ouder en bekender wordt. Ook als er risico’s aan blijven zitten: “Autorijden is nog steeds gevaarlijk, maar daar zijn we aan gewend. Als we meer bewijs hebben voor de grootte van de risico’s, worden we minder bang”, zegt Huijts.
Angst is een slechte raadgever, maar volgens Huijts is het heel nuttig om met enige argwaan naar nieuwe technologieën te kijken. “Van sommige dingen zijn we ons te weinig bewust van de gevaren. Slimme apparaten kunnen bijvoorbeeld gehackt worden. Hackers kunnen je dan afluisteren, of bijvoorbeeld je verwarming heel hoog zetten. We onderschatten de kans dat zoiets gebeurt, en ook de gevolgen ervan. Hier gaan nog maar weinig enge verhalen over rond.”
Betrouwbare informatie
Moeten we dus enge verhalen verspreiden over je koelkast die alles hoort wat je zegt? “Je moet ook weer niet overdrijven. Het moet in balans zijn”, stelt Huijts. “Maar je moet je wel bewust zijn van de gevaren. Dan kun je die voorkomen door op te zoeken hoe je apparaten beveiligt.”
Want dat is volgens Huijts de manier om met nieuwe technologieën om te gaan: informatie inwinnen over de risico’s en vervolgens goed nadenken over het gebruik. Maar let wel: dat is niet hetzelfde als googelen ‘Bespioneren de Chinezen mij via mijn deurbel?’. Huijts: “Je moet wel betrouwbare informatie zoeken, bijvoorbeeld op sites van erkende onderzoeksinstituten. Niet alleen maar negatieve zoektermen intypen waardoor je verhalen vindt die het doembeeld bevestigen en geen goede oplossingen bieden.”
Want hoewel technofobie van alle tijden is, kan de angst nu via sociale media veel makkelijker rondgaan. “Vroeger had je ook roddels, maar niet zulke grootschalige verspreiding van misinformatie. Daardoor worden sommige mensen bijvoorbeeld extra bang voor vaccinatie”, zegt Huijts.
De toekomst zal uitwijzen in hoeverre de huidige zorgen rond nieuwe technologieën terecht zijn. Het verleden laat in elk geval zien dat de soep vaak niet zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend. Hieronder lees je over enkele uitvindingen die we nu doodnormaal vinden, maar waar we ooit doodsbang voor waren.
