Naar de content

De cyborgs zijn onder ons

De machinemens is misschien allang realiteit

rawpixel.com voor Freepik

Een bionische arm, laserogen, een hersenimplantaat. De term cyborg roept associaties met sciencefiction op - en weerstand. De grens tussen geaccepteerde hulpmiddelen en zo’n cyborg is echter troebel.

7 mei 2024

Geen ruimtepak, maar een op de ruimte aangepaste mens. Met die gedachte introduceerden twee Amerikaanse wetenschappers het begrip cyborg in 1960. De evolutie maakte de mens geschikt voor een leven op aarde, technologie zou dat kunnen doen voor een leven buiten de dampkring, schreven ze een jaar voor de eerste mens daadwerkelijk de ruimte in ging (nog gewoon in ruimtepak).

De behoefte aan zuurstof is bijvoorbeeld een flinke handicap in de ruimte. Een ingebouwd apparaat dat de CO2 die we normaalgesproken uitademen weer omzet naar zuurstof (O2) zou onze longen overbodig maken. Door de bloeddruk kunstmatig te verlagen en medicijnen tegen straling te injecteren, zouden astronauten mogelijk zelfs zonder beschermende kleding afkunnen. En een kunstmatige winterslaap zou lange ruimtereizen mogelijk maken.

Bij het artikel toonden de schrijvers een cyborg-rat. Geen angstaanjagend beest met stalen klauwen of een geüpgraded brein, maar een wit ratje met ingebouwde pomp, die gedurende de dag kleine doses medicijnen toedient. Het doet denken aan de insulinepompen die het bloedsuikerpeil van diabetespatiënten door de dag heen regelen. En wat te denken van een pacemaker? De cyborgs zijn onder ons, zou je kunnen zeggen.

Zwartwitfoto uit 1960 van de witte rat met in zijn staart een pompje.

Witte rat met in zijn staart een pompje dat medicatie toedient. Foto afkomstig uit publicatie uit 1960.

Clynes en Kline (1960)

Hoewel: volgens de oorspronkelijke definitie is een cyborg een mens met upgrades. Een pacemaker herstelt vooral wat stuk is. Maar meestal zien we cyborgs als wezens die organische en kunstmatige elementen combineren. Zo bezien is het tijdperk van de machinemensen al begonnen. Wat is er qua menselijke upgrades al mogelijk? En vanaf welk moment spreken we over cyborgs? Misschien ligt de grens voor ons gevoel wel bij het punt waarop het ongemakkelijk wordt.

Scroll in de slideshow langs de randen van de hedendaagse cyborg:

Mobiele telefoon

Praten met mensen op andere continenten en overal de juiste route ingefluisterd krijgen. Het voelt misschien een beetje flauw, maar sommige deskundigen beschouwen de combinatie mens-smartphone als cyborg. Feit is dat het hulpmiddel onze mogelijkheden enorm vergroot en het vrijwel altijd ‘onderdeel’ van ons uitmaakt.

PxHere

Onderhuidse chip

Het cyborggehalte van mobiel betalen stijgt flink als de benodigde NFC-chip onder de huid is ingebracht. Op internet zijn de daarvoor benodigde chips gewoon te bestellen. Je kunt ze bijvoorbeeld in je onderarm inbrengen en voortaan met een veeg je koffie afrekenen.

Amazon

Cochleair implantaat

Een processor en een implantaat die een direct signaal leveren aan de gehoorzenuw. Dat klinkt futuristisch, maar biedt al uitkomst voor mensen met zware gehoorproblemen. Maakt het cochleair implantaat je tot cyborg, of is het gewoon een geavanceerd gehoorapparaat?

peakSTOCK voor iStock

Exoskelet

Een exoskelet neemt een groot deel van de functie van botten en spieren over. Voor mensen met een dwarslaesie zijn ze al als (peperduur) commercieel product beschikbaar. Het Amerikaanse en Chinese leger testen ook exoskeletten om soldaten superkracht te geven. Dat klinkt gelijk minder als vooruitgang.

gorodenkoff voor iStock

Bionische arm

Een prothese kan inmiddels echt bruikbaar zijn. Alle vijf mechanische vingers bewegen lukt inmiddels, door spiersignalen uit te lezen en te koppelen aan mechanische bewegingen. Veel meer cyborg wordt het niet, al oogt de bionische arm heel wat vriendelijkere stijl dan in veel scifi-films.

vkstudio voor Freepik

Zesde zintuig

Cyborg-kunstenaar Neil Harbisson voorzag zichzelf van een zesde zintuig. Zijn implantaat kan elektronische straling, muziek of telefoontjes doorseinen, maar werkt ook betrekkelijk simpel: door zijn schedel te laten trillen, hoort hij de boodschap. Diezelfde truc wordt toegepast in diverse sportkoptelefoons.

Campus Party Brasil voor Wikimedia via CC BY-SA 2.0

Aardbevingen voelen

Als de aarde schudt, voelt de Spaanse Moon Ribas dat in haar voeten. Ze implanteerde een trilmotor in haar voeten, die is gekoppeld aan seismografen en zo aardbevingen doorgeeft. Het roept wel de vraag op: hoe nuttig is deze verbetering?

Freepik

Varkenshart

Moet de externe inbreng bestaan uit staal en elektronica? In 2022 transplanteerden dokters voor het eerst een varkenshart naar een mens. Dankzij genetische aanpassingen zou zo’n mens-varken weleens betere kansen kunnen hebben dan ontvangers van een reguliere harttransplantatie.

Een groep chirurgen in een operatiekamer. Zij houden een hart vast.
University of Maryland School of Medicine