Naar de content

Nog meer vragen over boostervaccinaties

Coronavirusvaccins in flessen opgesteld op een tafel.
Coronavirusvaccins in flessen opgesteld op een tafel.
Pixabay, torstensimon via CC0

Er heerst nog steeds veel onduidelijkheid over de boosterprik. Een nieuwe ronde vragen over de boostervaccinaties, ditmaal met vaccinoloog Gideon Kersten.

21 januari 2022

In een eerdere Q&A beantwoordden we al enkele vragen over boostervaccinaties, maar er blijken nog veel meer vragen te leven bij onze lezers. Daarom legt NEMO Kennislink in dit artikel nog een aantal vragen voor aan vaccinoloog Gideon Kersten.

Waarom hebben we steeds een boosterprik nodig?
"Na de eerste vaccinaties maakt je immuunsysteem veel antistoffen aan. Maar omdat het enorm veel energie kost om continu antistoffen aan te maken, verdwijnen die na verloop van tijd weer. Je immuunsysteem laat dan alleen enkele geheugencellen achter, die in actie kunnen komen en de antistofproductie weer op gang trekken zodra dezelfde ziekteverwekker je lichaam weer binnendringt. Dit proces is echter niet altijd snel genoeg om het virus buiten te houden, zeker bij zo’n hoge besmettingsgraad als er nu is. Daarom willen we het immuunsysteem oppeppen, en met een booster ervoor zorgen dat je alvast weer veel antistoffen in je bloed hebt die het virus meteen aan kunnen pakken."
Zijn die boostervaccinaties net zo efficiënt als de eerste vaccinaties die we hebben gekregen?
"Over het algemeen is de bescherming na een booster zelfs beter dan na de eerste vaccinatie. De reactie van het lichaam is vaak sneller en over het algemeen ook sterker. Dit zorgt ervoor dat je nog beter wordt beschermd."
Hoe vaak zullen we zo’n boosterprik nodig hebben?
"Dit hangt van een aantal factoren af, zoals de besmettingsgraad en hoe het virus zich ontwikkelt. We zien bijvoorbeeld dat de omikron-variant ons minder ziek maakt. Als het virus minder gevaarlijk wordt, is het niet meer nodig om de hoeveelheid antistoffen in ons bloed continu hoog te houden. De basisbescherming die we hebben door de vaccinatie en de immuniteit onder de bevolking is dan voorlopig genoeg. Ik verwacht dan ook niet dat we over drie of vier maanden weer allemaal geprikt hoeven te worden."

"We verwachten wel dat het virus in het najaar en de winter weer meer de kop op zal steken, en dat het dan ook weer gevaarlijk kan zijn voor bepaalde mensen. Daarom werken onderzoekers nu aan manieren om de griepprik en de coronavaccinatie te combineren in één vaccin. Dan kunnen de meest kwetsbare mensen in één keer beschermd worden tegen zowel de griep als het coronavirus, zonder dat het extra moeite kost voor zowel de GGD als de mensen zelf."
Zal iedereen regelmatig een boostervaccinatie moeten halen?
"Daarover zal de Gezondheidsraad uiteindelijk adviseren aan de minister van VWS. Het is sowieso belangrijk om de oudere en meest kwetsbare mensen te beschermen. Of jonge en gezonde mensen ook extra beschermd moeten worden, ligt aan het gevaar van de variant die op dat moment rondgaat. We zouden zelfs kunnen overwegen om de prik op te nemen in het rijksvaccinatieprogramma, zodat alle kinderen meteen beschermd worden. Maar dat moet eerst nog onderzocht worden. Het uitgangspunt is: hoe kunnen we maximale gezondheidswinst boeken tegen aanvaardbare kosten?"
Is het mogelijk om de boosters aan te passen op de varianten?
"Jazeker, er lopen op dit moment verschillende studies voor vaccins die aangepast zijn op de omikron-variant. Dit vergt wel een behoorlijke inspanning, want zelfs met een kleine aanpassing moet het vaccin weer allerlei studies doorlopen om zeker te weten dat het veilig en werkzaam is. Voor omikron is dit wel nuttig omdat is gebleken dat deze variant "regelmatig door de bescherming van de huidige vaccins heen weet te breken":https://www.nemokennislink.nl/publicaties/gevaccineerd-maar-toch-corona/, maar we zullen dit niet voor elke nieuwe variant gaan doen. Wellicht kunnen we in de toekomst wel combinatievaccins maken waarmee we mensen tegelijk voor verschillende varianten kunnen beschermen."
Kunnen al die vaccinaties niet voor schade zorgen in ons lichaam?
"Nee, er is geen enkel bewijs dat het immuunsysteem overbelast kan raken als je te vaak of te veel vaccins krijgt. Sommige vaccins die we al jaren gebruiken, bevatten 10 tot 15 varianten van een antigen, en daar zien we ook geen rare effecten. In de kindervaccins die we in Nederland gebruiken zitten ook vaak zes verschillende antigenen of pathogenen, en die wekken allemaal een even goede respons op. Het blijft dus goed beschermen en geeft geen extra bijwerkingen."
Kunnen we ooit ophouden met boosteren?
"Ik denk niet dat dat kan. Covid blijft bestaan, het zit in zoveel mensen en dieren dat we het niet kunnen uitroeien. We zullen dus op zijn minst de meest kwetsbare mensen moeten blijven beschermen. Mocht er ooit een variant komen die nauwelijks ziek maakt, en bijvoorbeeld alleen voor een lichte verkoudheid zorgt, zou je nog wel kunnen overwegen om te stoppen. Er is dan weinig gevaar voor de samenleving. Maar of die variant er komt, moeten we nog maar zien."